“Culturele activiteiten zijn basisbehoeften en zo wordt het nu nog niet
gezien. Cultuur geeft de bewoners een gevoel van verbondenheid en ze
genieten er ook van. Ik zag dat bijvoorbeeld bij de Appeltaartconcerten
in Cascade, waar veel mensen uit de Blije Borgh aanwezig waren!”
Dit
zei cultuurwethouder Jauharina Oelfke - ten Seldam (VVD) in een
gesprek, dat we onlangs met haar hadden. De aanleiding hiervoor is dat
in Ambacht voor het eerst een Cultuurnota is opgesteld. De gemeenteraad
is gevraagd de Cultuurnota vast te stellen en beslist hierover tijdens
de raadsvergadering op maandag 2 februari. Daarom een voorbeschouwing.
Bron: Ambacht.net
Kunst en cultuur: ondergeschoven kindje
De wethouder
spreekt met veel enthousiasme over deze nota, want het onderwerp boeit
haar enorm. Tijdens het gesprek geeft ze aan dat ze -nadat ze deze
portefeuille kreeg- zich steeds meer in de Ambachtse kunst en cultuur
ging verdiepen. “Kunst en cultuur komt in coalitieprogramma niet voor en
staat daarmee niet hoog op de agenda van het college. Ook miste ik,
tijdens mijn kennismaking met de ambtenaren, een ambtenaar kunst en
cultuur! Toen dacht ik: er mag wel meer aandacht voor kunst en cultuur
komen. Zo bezocht ik onder andere de afgelopen twee jaar verschillende
stichtingen en verenigingen.” Hierdoor weet wethouder Oelfke hoe deze
aandacht voor het onderwerp gewaardeerd wordt in Ambacht. “Ik ben daar
gewoon oprecht in geïnteresseerd en wil dat weten. Ook een compliment
geven en niet alleen maar aanwezig zijn (in de vorm van openen,
koffiedrinken en direct naar de volgende afspraak) geeft waardering.”
Hoewel de opstelling van de cultuurnota niet in het coalitieprogramma stond, geeft wethouder Oelfke aan dat deze nota door haar verdieping wel in het ‘collegewerkprogramma’ staat. “Bij de totstandkoming van het coalitieprogramma stond ik er blanco in, het onderwerp had geen politieke urgentie. De noodzaak voor deze nota, die was er niet. En die zie ik nu wel!”
Wat is de inhoud van de nota?
“Ik denk we moeten meer
doen: het sluiten van een cultuurakkoord, zoals het sportakkoord,
waarbij mogelijk een financiële vertaling hoort. Ik heb vervolgens
gekeken naar de vraag: wat hebben we nu nodig in Ambacht? Ik wilde eerst
weten wat de behoeften zijn en wat de kracht van elkaar is. Daarna heb
ik een analyse laten voeren en dat staat nu in de Cultuurnota. De nota
geeft aan dat we alles in Ambacht hebben. In elk geval wat je zou mogen
verwachten van een gemeente van deze omvang. Met Cascade hebben in elk
geval meer dan vergelijkbare gemeenten. En er wordt eigenlijk best heel
veel georganiseerd. Mij is verteld dat dit onvoldoende bij het grote
publiek bekend is. Daar moeten we dus meer aan doen. Maar ik constateer
dat we een rijk culturele gemeente hebben.”
De tweede (verdiepings)fase is volgens de wethouder het antwoord op de vraag: wat hebben we nog meer nodig? De derde stap is dan: hoe zorgen we er voor dat we elkaar blijven vinden? “Ik hoop dat we een paar stappen verder kunnen komen met ideeën vanuit de organisaties. De uitdaging is daarom: waar valt er iets gezamenlijks te doen.”
Hoe doe je dat dan? Welk proces kiest het college?
“Na
gesprekken met Ambachtse organisaties is gekozen voor het opstellen van
een cultuurakkoord met als focus: educatie en participatie. Het
cultuurakkoord betekent dat alle organisaties met elkaar bespreken wat
ze met elkaar gaan doen op basis van deze twee uitgangspunten. Het
Kunstgebouw van de provincie Zuid-Holland wil hierbij helpen. Deze
organisatie helpt bij het vinden van een kwartiermaker, die de expertise
en de ingangen heeft voor projectfinanciering. Later komt er een
cultuurmakelaar. De nadruk wordt dus gelegd op samenwerken, netwerken en financiële middelen zoeken. De gemeente gaat op dit moment nog geen extra financiële middelen geven: We kijken eerst wat we gaan doen!”
Waarom kiest u voor deze route (cultuurakkoord) en niet voor de vorming van een cultuurraad, zoals vele gemeenten kennen?
“Ik probeer met een akkoord wat meer informeel te regelen. De verschillende organisaties, die we spraken, kunnen zich in de route van deze Cultuurnota vinden. De gemeente is een aanjager geweest om deze samenwerking te bevorderen. Ik zie geen spontane beweging vanuit organisaties om een cultuurraad op te richten. Deze nota is een eerste stap om naar de inhoud te gaan en vervolgens gezamenlijk programma’s op te stellen. Als daar in de toekomst een cultuurraad uit voortkomt, dan ben ik blij. Ook prima als dat niet zo is. Laten we eerst anders samenwerken vanuit alles wat er al is,” aldus de wethouder.
‘Organische groei’
Op
dit moment is de wethouder dus geen voorstander van een cultuurraad. Ze
is pas voorstander als mensen zelf dat initiatief willen nemen. “We
willen dat faciliteren, het helpt niet als de gemeente dat gaat
voorschrijven. Ik wil het gewoon ‘organisch’ laten ontstaan. Het is dan
ook geen pilotproject, want we hoeven niet alles te reguleren als
gemeente. Als je wilt reguleren, denk je dat het fout gaat. Mijn manier
van werken is: stimuleren en ondersteunen van dat waar mensen goed in
zijn. Daarmee geef ik vertrouwen, zoals de burgemeester tijdens zijn
nieuwjaarsrede ook zei. Dan moet je ook vertrouwen geven door het los te
laten. En kijken naar wat mensen willen en wat kan.”
Doorbraak
Is deze nota een soort startnota?
Volgens
Oelfke is deze nota geen oriëntatie of een verkenning. “We geven
namelijk in de nota aan waar onze focus zit, namelijk op educatie en
participatie. Dat vind ik belangrijk en de nota vraagt ook niet om extra
geld ter beschikking te stellen. We moeten toch ergens beginnen en dit
is een eerste stap. Daar kunnen nieuwe ambities uitkomen. We hebben de
nota ook met verschillende partijen besproken. Sommigen zeiden: er zit
niet zoveel ambitie in. Maar gelet op het (non)beleid van vorige
colleges, vind ik deze route al een doorbraak dat we dit kunnen doen.”
Harde doelen
Welke concrete doelen wilt u binnenkort bereiken?
“Deze
nota, die eigenlijk apolitiek is, geeft me het draagvlak om de volgende
stap te zetten,” vindt de wethouder. “De nota geeft meer de kaders
voordat we doelen SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch,
Tijdgebonden) gaan opstellen. Nee, harde, kwantitatieve doelen staan
niet in deze nota. Onze focus ligt op participatie, educatie en op het
geven van meer bekendheid aan kunst en cultuur. Ik hoop dat de
cultuurnota voor iedereen is en niet voor de ‘happy few.’ We willen
kijken hoe we iedereen kunnen bereiken en wat we daar voor nodig
hebben.”
Geen focus op Ambachtse cultuur
In hoeverre ligt de focus op de authentieke Ambachtse cultuur bij cultuureducatie?
“We
focussen ons niet alleen op de Ambachtse cultuur. Het Ambachtse in het
cultuurbeleid hebben we niet. Cultuur is van ons allemaal, want
gewoontes als het nabuurschap is niet echt iets Ambachts. We trekken het
dus breder. Het gaat om cultuur in het algemeen en dat wat we in
Ambacht daarvoor doen. De Ambachtse bewoners kunnen op redelijke afstand
goed van grotere culturele uitvoeringen en manifestaties (Dordrecht en
Rotterdam) gebruik maken. Ik denk dat een ieder culturele- en
kunstactiviteiten op zijn/haar manier ervaart. Ook in Ambacht heb je
subculturen: ook kerkelijke gemeenschappen hebben bijvoorbeeld hun eigen
cultuur en gewoontes (nadruk op beelden, of nadruk op soberheid). Je
culturele ervaring komt ook voor uit je wereldbeschouwing, opvoeding en
gedachten.”
Dialect
Maar kenmerkend voor Ambacht is toch het ’t Ambachtse dialect?
Nadenkend:
“Ja het dialect hoort nu alleen nog bij een kleine groep Ambachters.
Dit dialect is inderdaad samenbindend en behoort bij cultuureducatie.
Ja, dat is een mooi voorbeeld om bij het cultuurakkoord in te brengen.”
Kerntaak
U vindt cultuur een kerntaak van de gemeente. Dan moet je toch extra geld geven aan dit onderwerp?
Maar
deze kerntaak geldt volgens de wethouder ook voor de provincie en het
Rijk. “Cultuur geeft de gemeenschap, de bewoners een gevoel van
verbondenheid. Er zitten zoveel verschillende domeinen, dat je deze met
elkaar soms kunt integreren. Dat maakt het lastig om te zeggen of
cultuur een zelfstandig domein is, of het juist andere domeinen helpt of
ondersteunt.”
Cultuurhuis
In het verleden
(in 2013 en 2017) waren sommige partijen, zoals de PvdA, D66 en
Gemeente Belangen, voorstanders van een cultuurhuis. De PvdA kwam zelfs
met een motie. Dit voorstel zie ik in deze nota niet terug. Waarom niet?
Oelfke:“Ik
weet niet of het er komt. We hebben daar een gesprek over gehad.
Ex-wethouder Floor van de Velde was daar destijds ook een voorstander
van. Mijn vraag is, hoe zorg je voor de lange termijn voor exploitatie
voor zo’n huis? Veel ondernemers, verenigingen vragen om ruimte, maar
die hebben we als gemeente niet. Dan moeten we een afweging maken: wat
is het meest urgent? Dan moet je met een onderbouwd voorstel komen.”
Koppeling cultuur aan andere domeinen
Als dat
laatste het geval is, wil de wethouder subsidiestromen uit andere
domeinen inzetten voor het bevorderen van culturele en
kunstactiviteiten. Oelfke noemt in dit verband de opvatting van
gedeputeerde Meindert Stolk. “Hij koppelt bijvoorbeeld cultuur aan
economie. Hij zegt dat we door cultuur ook werkgelegenheid kunnen
bieden. Ook vindt hij dat je cultureel erfgoed functioneel kunt
inzetten.”
Oelfke spreekt deze koppelingen wel aan. “Cultuur omvat eigenlijk het dagelijks leven. Dan is de vraag welke invalshoek pak je? Economie waar toevallig ook cultuur bij hoort of is de invalshoek cultuur en dat dit ook de economie helpt?” Ze ziet bijvoorbeeld ook een link met het sociaal domein, bijvoorbeeld het thema ‘eenzaamheid’. "Als ik inzet op het sociaal domein, dan kan je die activiteiten (tegen eenzaamheid) zo organiseren dat ze ook onder de noemer cultuur vallen en daarvoor inzetten. Je moet goed en creatief kijken naar het soort subsidie en opdracht, wanneer is het effectief en welk doel willen we daar mee bereiken?"
‘Laat ouderen genieten’Tenslotte: culturele activiteiten zijn basisbehoeften en zo wordt het nu nog niet gezien, zei u zojuist. Hoe wil u de politiek wakker schudden, zodat ze dit wel zien?
“Wel, toen Cascade 25 jaar bestond, waren er . Toen zag ik een stoet van mensen vanaf de Blije Borgh naar Cascade gaan. Het was voor deze mensen echt een ‘uitje’. Daar zag ik een verbinding met het sociaal domein: ouderen komen dan buiten het gebouw, en je neemt ze weer mee in het dagelijks leven. Bij ouderen wordt de bubbel kleiner (ze komen niet meer buiten). En als je mee kan naar Cascade, is dat fantastisch! In het sociaal domein zie ik daarom wel kansen om met cultuur er een invulling aan te kunnen geven,” aldus de zeer enthousiaste wethouder.
Bron: Ambacht.net